اصطلاحات جوشکاری که باید بدانید !

در این مقاله میخواهیم با اصطلاحات جوشکاری آشنا شویم. اما ابتدا باید بدانیم اصلا جوشکاری چیست؟ درواقع جوشکاری یک فرآیند صنعتی است که به منظور اتصال دو یا چند قطعه فلزی یا غیرفلزی به وسیله حرارت، فشار یا هر دو انجام می‌شود. این فرآیند شامل ذوب کردن مواد پایه و ماده پرکننده (در صورت استفاده) است که پس از سرد شدن، پیوندی قوی و دائمی بین قطعات ایجاد می‌کند. جوشکاری در صنایع مختلفی مانند ساخت و ساز، خودروسازی، کشتی‌سازی، هوافضا و بسیاری از صنایع دیگر کاربرد دارد. حال در این مقاله از پژوهش سیستم نامی ما سعی کرده این تمامی موارد و اصطلاحاتی که بدان نیاز نیاز دارید را شرح دهیم. امیدواریم از مطالب لذت ببرید.

انواع فرآیندهای جوشکاری

پیش از ارائه اصطلاحات جوشکاری ابتدا انواع جوشکاری را برای شما عزیزان به طور مختصر و مفید معرفی کرده ایم:

• جوشکاری قوس الکتریکی (Arc Welding): استفاده از قوس الکتریکی برای ذوب کردن فلزات.
• SMAW (Shielded Metal Arc Welding): جوشکاری با الکترود پوشش‌دار.
• GMAW (Gas Metal Arc Welding): جوشکاری با گاز محافظ، معروف به MIG/MAG.
• GTAW (Gas Tungsten Arc Welding): جوشکاری با الکترود تنگستن، معروف به TIG.
• FCAW (Flux-Cored Arc Welding): جوشکاری با الکترود توخالی.
• جوشکاری مقاومتی (Resistance Welding): استفاده از مقاومت الکتریکی برای تولید حرارت.
• Spot Welding: جوشکاری نقطه‌ای.
• Seam Welding: جوشکاری درز.
• جوشکاری با لیزر (Laser Welding): استفاده از اشعه لیزر برای ذوب کردن فلزات.
• جوشکاری با الکترون بيم (Electron Beam Welding): استفاده از پرتوهای الکترونی برای ذوب کردن فلزات.
• جوشکاری با گاز (Gas Welding): استفاده از گازهای قابل اشتعال مانند اکسیژن و استیلن.

مطالب بیشتر: طلایی ترین و مهم ترین اصول جوشکاری را بشناسید

اصطلاحات فنی جوشکاری

در این بخش از مقاله به ارائه اصطلاحات جوشکاری پرداخته ایم. پس با ما باشید:

• فیله (Fillet): نوعی جوش که برای اتصال دو سطح به صورت عمودی یا افقی استفاده می‌شود.
• پاس (Pass): هر بار عبور الکترود یا مشعل از روی قطعه برای ایجاد جوش.
• پیش‌گرمایش (Preheating): گرم کردن قطعات قبل از جوشکاری برای جلوگیری از ترک‌خوردگی.
• پس‌گرمایش (Post-Heating): گرم کردن قطعات بعد از جوشکاری برای کاهش تنش‌های داخلی.
• منطقه تحت تأثیر حرارت (Heat-Affected Zone – HAZ): ناحیه‌ای از فلز پایه که تحت تأثیر حرارت جوشکاری قرار گرفته و خواص آن تغییر کرده است.
• نفوذ (Penetration): عمق نفوذ جوش در فلز پایه.
• پودر جوش (Filler Metal): ماده‌ای که به حوضچه جوش اضافه می‌شود تا اتصال قوی‌تری ایجاد شود.
• گاز محافظ (Shielding Gas): گازی که برای محافظت از حوضچه جوش در برابر اکسیداسیون استفاده می‌شود.
• پاشش (Spatter): ذرات کوچکی از فلز مذاب که در طول جوشکاری به اطراف پاشیده می‌شوند.
• انجماد سریع (Quenching): خنک کردن سریع جوش برای افزایش سختی آن.
• پوسیدگی (Porosity): حضور حباب‌های گاز در جوش که می‌تواند کیفیت جوش را کاهش دهد.
• ترک (Crack): شکستگی‌های کوچک در جوش که می‌توانند به مرور زمان بزرگتر شوند و استحکام جوش را کاهش دهند.

مطلب پیشنهادی: با انواع مشعل جوشکاری آشنا شوید

تجهیزات و ابزارها

تجهیزات و اصطلاحات جوشکاری در این بخش ارائه شده اند. اگر به این حیطه کاری علاقه مند هستید مطالب را از دست ندهید.

• الکترود (Electrode): میله‌ای که جریان الکتریکی را به قطعه کار منتقل می‌کند.
• مشعل (Torch): وسیله‌ای که برای هدایت گاز یا الکترود به منطقه جوش استفاده می‌شود.
• مبدل (Transformer): دستگاهی که ولتاژ و جریان مناسب برای جوشکاری را تأمین می‌کند.
• ماسک جوشکاری (Welding Helmet): ماسکی که برای حفاظت از چشم‌ها و صورت در برابر نور شدید و جرقه‌های جوشکاری استفاده می‌شود.
• دستکش جوشکاری (Welding Gloves): دستکش‌های مقاوم در برابر حرارت و جرقه.

استانداردها و کدها

اصطلاحات جوشکاری و کد هایی که در این صنعت استفاده میشوند در این بخش از مقاله آورده شده اند:

• کد AWS (American Welding Society): انجمن جوشکاری آمریکا که استانداردها و کدهای مربوط به جوشکاری را تدوین می‌کند.
• کد ISO (International Organization for Standardization): سازمان بین‌المللی استاندارد که استانداردهای جهانی برای جوشکاری را ارائه می‌دهد.
• کد ASME (American Society of Mechanical Engineers): انجمن مهندسان مکانیک آمریکا که استانداردهایی برای جوشکاری در صنایع مختلف ارائه می‌دهد.

مراحل جوشکاری

حال که با اصطلاحات جوشکاری آشنا شدیم در اینجا مراحل جوشکاری را شرح داده ایم:

• آماده‌سازی سطح: تمیز کردن و آماده‌سازی قطعات برای جوشکاری.
• تنظیم پارامترها: تنظیم ولتاژ، جریان و سرعت جوشکاری.
• انجام جوشکاری: اجرای فرآیند جوشکاری با توجه به نوع جوش و مواد مورد استفاده.
• بازرسی و کنترل کیفیت: بررسی جوش برای اطمینان از کیفیت و استحکام آن.
• پرداخت نهایی: انجام عملیات نهایی مانند سنگ‌زنی و پرداخت برای بهبود ظاهر و کیفیت جوش.

نقص های جوشکاری و اصطلاحات آن

در فرآیند جوشکاری، ممکن است نقص‌هایی به وجود بیاید که می‌توانند کیفیت و استحکام جوش را تحت تأثیر قرار دهند. شناخت این نقص‌ها و اصطلاحات مربوط به آن‌ها برای ارزیابی و بهبود کیفیت جوش بسیار مهم است. در ادامه به برخی از این اصطلاحات جوشکاری و توضیحات مربوط به هر یک اشاره می‌کنیم:

1. ترک (Crack)

ترک‌ها از جمله نقص‌های جدی در جوشکاری هستند که می‌توانند به دلایل مختلفی مانند تنش‌های حرارتی، سرد شدن سریع یا ترکیب نادرست مواد به وجود بیایند.

• ترک گرم (Hot Crack): ترک‌هایی که در دمای بالا و معمولاً در حین یا بلافاصله پس از جوشکاری به وجود می‌آیند.
• ترک سرد (Cold Crack): ترک‌هایی که پس از سرد شدن جوش و معمولاً به دلیل تنش‌های داخلی یا هیدروژن به وجود می‌آیند.
• ترک طولی (Longitudinal Crack): ترک‌هایی که در جهت طولی جوش به وجود می‌آیند.
• ترک عرضی (Transverse Crack): ترک‌هایی که در جهت عرضی جوش به وجود می‌آیند.

2. حفره (Porosity)

حفره‌ها به دلیل حضور گازهای محبوس در حوضچه جوش به وجود می‌آیند و می‌توانند استحکام جوش را کاهش دهند.

• حفره سطحی (Surface Porosity): حفره‌هایی که در سطح جوش قابل مشاهده هستند.
• حفره‌های داخلی (Internal Porosity): حفره‌هایی که در داخل جوش قرار دارند و معمولاً با استفاده از روش‌های غیرمخرب مانند اشعه ایکس قابل تشخیص هستند.

3. نفوذ ناقص (Lack of Penetration)

سومین مورد از اصطلاحات جوشکاری در نقص مربوط به نفوذ ناقص است. نفوذ ناقص زمانی رخ می‌دهد که جوش به عمق کافی در فلز پایه نفوذ نکرده باشد، که می‌تواند منجر به اتصال ضعیف شود.

4. ذوب ناقص (Lack of Fusion)

ذوب ناقص به معنای عدم اتصال کامل بین فلز پایه و ماده پرکننده یا بین پاس‌های جوش است.

5. پاشش (Spatter)

پاشش به ذرات کوچکی از فلز مذاب گفته می‌شود که در حین جوشکاری به اطراف پاشیده می‌شوند و می‌توانند سطح قطعه کار را ناصاف کنند.

سخن آخر

آشنایی با اصطلاحات جوشکاری برای هر فردی که در این صنعت فعالیت می‌کند، ضروری است. این اصطلاحات نه تنها به بهبود کیفیت جوش و کاهش عیوب کمک می‌کنند، بلکه ارتباطات و درک متقابل بین متخصصان را نیز تسهیل می‌کنند. از تکنیک‌های مختلف جوشکاری گرفته تا مواد و پارامترهای مورد استفاده، هر اصطلاح نقش مهمی در فرآیند جوشکاری ایفا می‌کند. امیدواریم مطالب فوق مورد توجه شما قرار گرفته باشد.